Uitleg over mitose en meiose
Hey ik ben Sjared, biologie examentrainer bij Lyceo. In dit filmpje ga ik jullie vier verschillen uitleggen tussen mitose en meiose, omdat veel leerlingen hier moeite mee hebben.
Wat is het verschil tussen mitose en meiose?
Celdeling kent twee processen: mitose en meiose (zie BINAS tabel 76-B). Deze twee processen verschillen van elkaar. Ik ga jullie de vier verschillen uitleggen. We beginnen met de soort cellen. Mitose vindt plaats bij lichaamscellen. Je kan hier bijvoorbeeld denken aan het stukje van een cel van een nier of een cel van een bot. Deze deelt zich en valt dus onder mitose. Bij meiose is dat anders. Meiose gebeurt alleen bij geslachtscellen. Je kan daarbij denken aan de zaadcel van de man en de eicel van een vrouw.
Aantal chromosomen bij mitose en meiose
Een ander verschil tussen mitose en meiose is het aantal chromosomen. Bij mitose begint het proces met een moedercel van 2N en het eindigt met twee dochtercellen, ook van 2N. Er zit dus dezelfde hoeveelheid DNA/chromosomen in de moeder en in de dochtercellen.
Bij meiose is dat anders. We beginnen met de moedercel die 2N heeft, dus die heeft chromosomenparen. Maar we eindigen met vier dochtercellen die niet in paren voorkomen. Het aantal chromosomen aan het einde van deze twee processen verschilt dus.
Hoe zijn de chromosomen opgebouwd?
Niet alleen het aantal chromosomen verschilt, maar ook de opbouw van de chromosomen verschillen. We weten natuurlijk dat chromosomen uit DNA bestaan. DNA van mitose verschilt niet bij de moedercel en bij de dochtercellen. Bij meiose is dat een ander verhaal. Het DNA van de moedercel verschilt van het DNA van de dochtercellen.
Wat is crossing over?
Om dieper op de opbouw van chromosomen in te gaan ga ik nu crossing over uitleggen. Het vierde verschil tussen mitose en meiose heet crossing over. Ik ga jullie nu in vier stappen uitleggen hoe crossing over eruitziet. Zoals jullie weten hebben wij 23 chromosomen paren. Dat betekent dat we in elke cel 46 chromosomen hebben. Hiervan zijn 23 chromosomen van de moeder en 23 chromosomen van de vader.
Tijdens de Profase van de meiose gaan de chromosomen van je moeder aan de ene kant liggen en de chromosomen van je vader aan de andere. Als we ons even alleen focussen op de B.
Je ziet dat de moeder grote hoofdletters B heeft en de vader heeft kleine letters b. Zoals jullie weten staan de kleine letters voor recessieve genen en de hoofdletters voor dominante genen. Een variant van een gen noemen wij een allel. De vader heeft dus recessieve allelen en de moeder dominante allelen. Als we even doen alsof de dominante B’s voor oogkleur staan bijvoorbeeld oogkleur bruin, en dat de recessieve allelen van de vader voor oogkleur blauw staan. Zoals jullie weten is bruin dominant over blauw.
Wat er gaat gebeuren bij de tweede stap is dat de chromosomen met elkaar gaan dansen. Ze raken verstrengeld met elkaar. Je ziet dat het recessieve blauwe oogkleur allel aan de ene kant gaat liggen en de dominant bruine kleur allel aan de andere kant gaat liggen.
Bij stap 3 zie je dat er letterlijk een crossing over heeft plaatsgevonden tussen de allelen. De dominante bruine allel kleur is naar de vader gegaan en het recessieve blauwe allel oogkleur is naar de moeder gegaan. Aan het einde van de meiose krijg je dus verschillende geslachtscellen. Deze chromosomen worden uit elkaar getrokken. Je krijgt dan vier geslachtscellen die bestaan uit een combinatie van allelen. Crossing over zorgt dus voor een extra recombinatie van genen van het DNA. Hierdoor zou je dus nooit volledig op je moeder of op je vader lijken.
Abonneer op ons YouTube kanaal voor meer video’s!
Nog meer video’s van onze trainers bekijken waarin ze je alles uitleggen over moeilijke vakken? Abonneer je dan op ons Lyceo YouTube kanaal!
Bekijk bovenstaande video op YouTube hier.
Examentraining Biologie volgen?
Met de examentraining Biologie van Lyceo bereid jij je optimaal voor op jouw (eind)examen. De examentrainingen van Lyceo zijn als enige in Nederland bewezen effectief. Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek van SEO Economisch Onderzoek. De examentraining Biologie wordt gegeven door onze deskundige, enthousiaste en ervaren begeleiders. De houding en kennis van onze trainers worden door hun leerlingen met een gemiddeld cijfer van een 8,3 beoordeeld: een cijfer waar we trots op zijn.
Op de pagina Examentraining lees je meer over wat Examentraining bij Lyceo inhoudt.
Op de pagina Oefenexamens Biologie kun je veel verschillende oefenexamens vinden.
Op de pagina Biologie Tips & Tricks vind je allerlei tips die jouw helpen bij de voorbereiding op je examen.
